Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2017

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού στην Κεφαλονιά: Εκκλησιαστικά έθιμα και παραδόσεις


Στις 14 Σεπτεμβρίου η εκκλησία γιορτάζει την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Ο Τίμιος Σταυρός είναι το ύψιστο σύμβολο θυσίας για την Εκκλησία του Σταυρωμένου αλλά και Αναστημένου Χριστού.

Σύμφωνα με την ιερά παράδοση της εκκλησίας τρείς φορές έχει ανυψωθεί ο Σταυρός: η πρώτη όταν αυτοκράτορας της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν ο, μετέπειτα Άγιος, Κωνσταντίνος και που όταν βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός από την μητέρα του, και μετέπειτα Αγία, Ελένη η ίδια τον παρέδωσε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος και τον ύψωσε . Η δεύτερη φορά το έτος 335 ή 336, την επομένη των εγκαινίων του Ναού της Αναστάσεως ή Πανάγιου Τάφου. Η τρίτη και τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκε η ύψωση του Τιμίου Σταυρού, στον Γολγοθά, ήταν στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 626 ή 629 όταν ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος πολέμησε νίκησε τους Πέρσες και επανέφερε τον Τίμιο Σταυρό που είχαν πάρει ως λάφυρο.

Στην Κεφαλονιά γιορτάζουν δυο ιστορικά Μοναστήρια την ημέρα αυτή : του Σταυρωμένου στην Πεσσάδα και τα Κηπούρια στο Ληξούρι.


Στα Κηπούρια από τσι 9 αποβραδίς ως τσι 2 το χάραμα γένεται ο Εσπερινός. Ο Όρθρος και η τελετή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού τελείται μετά την μεγάλη Δοξολογία. Η ‘Ύψωση του Σταυρού γίνεται στην κούρτη/αυλή του Μοναστηριού και που όταν τελέψει ο Δεσπότης αποχωρεί, ενώ στον ναό τελείται η Λειτουργία.

Στο Μοναστήρι τση Πεσσάδας την ημέρα του Σταυρού λειτουργούσε κατά παράδοση, ο Δεσπότης.

Αλλά και οι αποδέλοιπες εκκλησιές του νησιού λειτουργώνται την ημέρα αυτή.

Οι γαστάλδοι/επίτροποι με αγιούτο/βοήθεια από τσι νοικοκυράδες έχουνε στολίσει τσι εκκλησιές, κυρίως όμως τον μαύρο ξύλινο σταυρό, με μυρωδάτους ιερούς βασιλικούς. Όταν απολύσει η Λειτουργία οι πιστοί παίρνουνε-σαν ευλογία- ένα ματσάκι από τον διαβασμένο βασιλικό που ήτανε επάνω στον Σταυρό κατά την διάρκεια της Λειτουργίας.

Ο λαός πιστεύει ότι το ματσάκι αυτό έχει θα(ε)ραπευτικές σχεδόν θα(υ)ματουργικές ιδιότητες. Τ’ απιθώνουνε απά στα κονίσματα και παίρνουνε φύλλο-φύλλο για να ξεβασκάνουνε κάποιο άτομο. Ακόμα, πιστεύεται ότι αν κάποιον το έχει χτυπήσει αγερικό ή είχε συναπαντήματα με κυράτσες ή άλλα δαιμονικά πλάσματα, ανάμεσα στα ισχυρά αντίδοτα είναι και τα φύλλα από το βασιλικό που είναι στα κονίσματα. Τα παίρνουνε και τα ρίχτουνε να καούνε μέσα στο σκανταλέτο ή σε λιβανιστήρι σήμερα, απάνω στα αναμμένα κάρβουνα και σταυρώνουν τρείς φορές τον «νεραϊδοκτυπημένο».

Ωστόσο την ημέρα αυτή στο κεφαλονίτικο σπίτι αναπιάνουνε το νέο προζύμι της χρονιάς.

Έτσι, οι νοικυράδες παίρνουνε φύλλα από τον βασιλικό του Σταυρού το βάζουνε απάνω στο ζυμάρι, το σταυρώνουνε, το σκεπάζουνε με τουβαέλι/μάκτρο καθαρό ή στην καλύτερη περίπτωση αφόριο και το αφήνουνε να γένει. Το προζύμι αυτό δεν το δανείζουνε συνήθως. Το πρώτο ψωμί το κάνουνε λειτουργιά και το στέλνουνε στην εκκλησιά.Παλιότερα οι ιερείς του νησιού από την 1η εως την 13η Σεπτεμβρίου γύριζαν στα σπίτια και έκανα τσι παρακλήσεις του Σταυρού, όπως αντίστοιχα έκαναν-και ακόμα κάνουν- τσι παρακλήσεις στην Παναγία το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Η εκκλησία επιτάσσει νηστεία την ημέρα αυτή.

Oι φωτογραφίες είναι του κυρίου Γεωργίου Αποστολάτου-Πρίγκιπα από τον Ι.Ν.Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Σάμο Κεφαλονιάς,τον οποίο ευχαριστούμε θερμώς.

Τάκης Τόκκας




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...